Alcohol | Wat doet alcohol met je lichaam?

---

---

Alcohol is overal om ons heen. Voor velen lijkt een drankje dé manier om te ontspannen. Maar heb je je ooit afgevraagd wat alcohol écht met je lichaam doet? Wat er in je hersenen gebeurt zodra je een glas drinkt? En hoe dat je stemming, gedrag en gezondheid beïnvloedt op de lange termijn?

In dit artikel leg ik uit wat er in je lichaam gebeurt als je alcohol drinkt, welke organen het zwaar te verduren krijgen en wat je kunt verwachten als je besluit te minderen of helemaal te stoppen.

---

Wat doet alcohol met je lichaam?

Alcohol, oftewel ethanol, is een bijzondere stof. Omdat het oplosbaar is in zowel water als vet, verspreidt het zich razendsnel door het hele lichaam. In tegenstelling tot voedingsstoffen met een duidelijke functie, heeft alcohol geen enkele toegevoegde waarde. Het dringt overal door en beïnvloedt meerdere organen tegelijk.

---

De verschillende soorten alcohol

Er bestaan drie soorten alcohol:

• Isopropylalcohol: gebruikt als ontsmettingsmiddel, absoluut niet bedoeld om te drinken.
• Methanol: zit onder andere in antivries en is uiterst giftig.
• Ethanol: de vorm die we vinden in dranken, maar ook deze stof is in wezen giftig.

Hoewel ethanol minder schadelijk lijkt dan de andere soorten, ziet je lichaam het als iets ongewensts. Daarom doet het er alles aan om het zo snel mogelijk af te breken.

---

Hoe verwerkt je lichaam alcohol?

Zodra je een drankje neemt, gaat je lichaam in de opruimstand. De lever begint direct met het afbreken van alcohol in twee stappen:

1. Ethanol wordt omgezet in acetaldehyde: een giftige stof die cellen beschadigt.
2. Acetaldehyde wordt omgezet in acetaat: een stof die het lichaam kan gebruiken als energie, maar verder weinig bijdraagt.

Als je lever deze stoffen niet snel genoeg kan afbreken, stapelt acetaldehyde zich op. Dat veroorzaakt schade aan lever, hersenen en andere organen.

Daarnaast bevat alcohol lege calorieën: wel energie, maar geen eiwitten, vitaminen of mineralen. Je lichaam doet dus hard werk om de alcohol op te ruimen, zonder er iets gezonds voor terug te krijgen.

---

Hoe beïnvloedt alcohol je hersenen?

Je hersenen bestaan uit miljarden zenuwcellen die constant met elkaar communiceren. Alcohol verstoort deze communicatie, waardoor je stemming, gedrag en concentratie veranderen.

Onderzoek bij meer dan 35.000 mensen in het Verenigd Koninkrijk laat zien dat zelfs één à twee drankjes per dag invloed hebben op de hersenen. Vooral de neocortex, het deel dat zorgt voor logisch denken en zelfbeheersing, wordt kleiner.

Dat ‘losse’ gevoel na een paar drankjes komt doordat je lichaam alcohol afbreekt en acetaldehyde vrijmaakt. Deze giftige stof verstoort de normale hersenwerking.

Welke hersengebieden worden beïnvloed?

• Prefrontale cortex:
  regelt je zelfbeheersing. Alcohol vermindert de controle, waardoor je losser praat en sneller persoonlijke dingen deelt.
• Beloningssysteem:
  alcohol verhoogt dopamine, wat een kort geluksmoment geeft. Dit kan leiden tot de drang om vaker te drinken.
• Motorische controle:
  de coördinatie van bewegingen raakt verstoord, wat zorgt voor een wiebelige gang of onhandigheid.
• Geheugen (hippocampus):
  herinneringen worden minder goed opgeslagen, waardoor je delen van een avond vaag of niet meer herinnert.

---

Herstel en langetermijneffecten

Na ongeveer zes maanden zonder alcohol kunnen de hersenen grotendeels herstellen. Verbindingen die impulsief gedrag stimuleren, nemen af, terwijl zelfbeheersing juist toeneemt. Bij langdurig en zwaar gebruik kan blijvende schade ontstaan, maar ook dan herstelt het brein deels zodra je stopt.

Zelfs drie of vier drankjes per week kunnen al leiden tot hersenveranderingen. Hoe langer je stopt, hoe sterker het herstel.

---

Hoofdpijn na alcohol

Hoofdpijn na alcohol ontstaat niet alleen door slaaptekort, maar ook door veranderingen in de bloedvaten. Eerst verwijden ze zich, dat ontspannen gevoel en daarna trekken ze weer samen, wat pijn veroorzaakt.

Veel mensen grijpen naar pijnstillers, maar dat belast de lever extra. Ook verstoren middelen als ibuprofen en paracetamol je darmflora. Een beter idee is om voldoende water te drinken, eventueel met een snufje zout, en voedzame maaltijden te nemen om je herstel te ondersteunen.

---

Alcohol verstoort je slaap

Na een avond drinken slaap je misschien snel in, maar je rust niet goed uit. Alcohol verstoort je natuurlijke slaapcyclus, waardoor de diepe en REM-slaap (waar je lichaam en hersenen herstellen) afnemen.

Het resultaat: oppervlakkige, onderbroken slaap. Je wordt ’s nachts vaker wakker zonder het te merken en voelt je de volgende ochtend loom, sloom en ongeconcentreerd.

Goede slaap is cruciaal voor een sterk immuunsysteem, stabiele emoties en mentale helderheid. Zonder die herstelmomenten raakt je lichaam uitgeput.

---

Alcoholgebruik bij jongeren: extra schadelijk

Wie jong begint met drinken, loopt meer risico op verslaving en hersenschade. Hersenen ontwikkelen zich tot ongeveer het 25e levensjaar. Alcohol verstoort die ontwikkeling, vooral in de gebieden die zorgen voor zelfcontrole en besluitvorming.

Daarnaast spelen sociale druk, gewoontevorming en hormonale veranderingen een rol. Jong beginnen betekent dat het brein anders wordt gevormd, met blijvende effecten op gedrag en gezondheid.

---

Zo herstelt je lichaam zonder alcohol

Het goede nieuws: je lichaam heeft een sterk herstelvermogen. Zodra je stopt of mindert, begint het direct te herstellen. In de eerste dagen kun je je wat onrustig of gespannen voelen, dat komt doordat je stresshormoon cortisol weer actief wordt.

Zo ondersteun je je herstel:

• Bouw nieuwe gewoontes op: vervang je avonddrankje door thee, een boek of een wandeling.
• Eet voedzaam en onbewerkt: dit helpt je lever en darmen te herstellen.
• Beweeg regelmatig: dat verlaagt stress en geeft energie.
• Slaap voldoende: een vaste routine bevordert herstel.

Zelfs als je af en toe drinkt, is het belangrijk om je bewust te zijn van de effecten. Geef je lichaam tijd om te herstellen en compenseer met gezonde gewoontes.

---

Herstel van je darmen na alcohol

Alcohol verstoort de darmflora, waardoor je weerstand en spijsvertering achteruitgaan. Je herstelt dit het best met natuurlijke, onbewerkte voeding zoals:

• vlees
• eieren
• kefir
• bouillon
• groenten
• fruit

Deze voedingsmiddelen verminderen ontstekingen en ondersteunen het microbioom, zodat je darmen weer in balans komen.

---

Gezondheidsrisico’s van overmatig alcoholgebruik

Zelfs één glas per dag heeft meetbare effecten op je gezondheid. Regelmatig drinken verhoogt het risico op:

• Kanker: vooral borst-, lever- en darmkanker
• Hart- en vaatziekten: verhoogde bloeddruk en beschadigde bloedvaten
• Hersenveroudering: versnelde achteruitgang van cognitieve functies
• Leverproblemen: leververvetting en ontsteking

Alcohol is diep verweven met onze cultuur. Feestjes, diners en ontspanning draaien er vaak om. Toch is bewustwording de sleutel. Hoe minder je drinkt, hoe beter je lichaam zich kan herstellen en beschermen.